“Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα τσακώσεις τον εαυτό σου να παρασέρνετε από τον ανεμοστρόβιλο των αρνητικών σκέψεων, θυμήσου ότι υπάρχει μια άγκυρα από την οποία μπορείς να πιαστείς.”
Όλοι μας, λίγο ή πολύ, κάνουμε αρνητικές σκέψεις στην καθημερινότητά μας – υπεραναλύουμε καταστάσεις και συζητήσεις ή ανησυχούμε για το μέλλον – τί θα μπορούσε να πάει στραβά, τι πήγε στραβά, τι έπρεπε να πούμε, αλλά δεν το είπαμε, ποια προβλήματα υγείας θα μπορούσαν να προκύψουν και ούτω καθεξής. Η λίστα είναι ατελείωτη.
Στην πραγματικότητα, το φαινόμενο αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό και η εξήγηση βρίσκεται στην εξελικτική βιολογία. Ο εγκέφαλός μας είναι προγραμματισμένος με τέτοιο τρόπο, ώστε να υπερεστιάζει στις αρνητικές εμπειρίες και να υποβιβάζει τις θετικές. Αυτό για τους προγόνους μας ήταν ζωτικής σημασίας και τους εξασφάλιζε ως έναν βαθμό την επιβίωση.
Πλέον, όμως, (και ελπίζω να συμφωνήσετε) δε ζούμε στην παλαιολιθική εποχή. Όταν υπεραναλύουμε και προσκολλάμε σε αρνητικές σκέψεις, τα επίπεδα του άγχους αυξάνονται επιθετικά και η ευτυχία και η ποιότητα ζωής μειώνονται δραστικά.
Θα ήθελα, λοιπόν, να σου δείξω μια τεχνική, την οποία μπορείς να δοκιμάσεις την επόμενη φορά που θα τσακώσεις τον εαυτό σου στον ιστό των αρνητικών σκέψεων:
1) Παρακολούθησε τις σκέψεις σου
Αν, για παράδειγμα, τα πήγες χάλια σε μια συνέντευξη και στην επιστροφή κάνεις σκέψεις του τύπου «Τα πήγα χάλια! Σίγουρα δε θα πάρω τη δουλειά! Άντε, πάλι από την αρχή τώρα!» προσπάθησε απλώς να τις παρατηρήσεις. Τί εννοώ;
Πες στον εαυτό σου «Άρχισαν πάλι οι αρνητικές σκέψεις». Τί αρνητικές σκέψεις κάνεις; Γύρω από ποιο θέμα περιστρέφονται; Σου ακούγονται οικείες;
Οι αρνητικές σκέψεις είναι ένα είδος συνήθεια, οπότε είναι πολύ χρήσιμο να τις παρατηρήσουμε και να δούμε, αν ακολουθούμε κάποιο συγκεκριμένο μοτίβο, σε ποιες στιγμές εμφανίζονται και ποιο θέμα έχουν.
2) Όχι κριτική ή καταπίεση
Σε αυτό το στάδιο, είναι πολύ δελεαστικό να αρχίσουμε την αυτοκριτική ή απλώς να καταπιέσουμε τις αρνητικές σκέψεις. Και σίγουρα θα ήταν και ο πιο εύκολος τρόπος. Αλλά όπως σε όλα στη ζωή, ο εύκολος τρόπος δεν είναι και πάντοτε ο πιο αποτελεσματικός.
Για αυτό, μην αφεθείς στην αυτοκριτική ή στη φυγή, αλλά απλώς παρατήρησε. Πες στον εαυτό σου «Έχω κολλήσει σε αρνητικές σκέψεις». Τελεία και παύλα.
3) Προκάλεσε τις αρνητικές σκέψεις
Αναρωτήσου «Είναι πραγματικά τόσο κακό ή επηρεάζομαι από τον φόβο μου και το άγχος μου; Σε τί με ωφελούν αυτές οι σκέψεις; Ανταποκρίνονται καν στην πραγματικότητα;»
Ένα αρχαίο ρητό των σούφι λέει:
«Πριν μιλήσεις, άσε τις λέξεις σου να περάσουν μέσα από τρεις πύλες.
Στην πρώτη πύλη, ρώτησε τον εαυτό σου:
Είναι η αλήθεια;
Στην δεύτερη πύλη, ρώτησε:
Είναι αναγκαίο;
Στην τρίτη πύλη, ρώτησε:
Είναι ευγενικό;»
Και μπορεί το συγκεκριμένο απόφθεγμα να αναφέρεται σε αυτά που λέμε σε τρίτους, αλλά ισχύει και για τις σκέψεις μας, καθώς αυτός είναι ο τρόπος που μιλάμε στον εαυτό μας και η βάση για το πώς συμπεριφερόμαστε και μιλάμε γενικότερα στη ζωή μας.
Όταν εισάγουμε μια απόσταση ασφαλείας ανάμεσα σε εμάς και τις αρνητικές μας σκέψεις, τις αναγνωρίζουμε και τις προκαλούμε, αφαιρούμε ένα μεγάλο μέρος της επιρροής τους. Αλλά είναι μια διαδικασία στην οποία πρέπει να εξασκούμαστε ξανά και ξανά και ξανά, ώστε κάποια στιγμή να καταφέρουμε να αλλάξουμε την συνήθειά μας. Κάθε μέρα λίγο, με υπομονή και σεβασμό στην ανθρώπινη φύση μας.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα τσακώσεις τον εαυτό σου να παρασέρνετε από τον ανεμοστρόβιλο των αρνητικών σκέψεων, θυμήσου ότι υπάρχει μια άγκυρα από την οποία μπορείς να πιαστείς. Μπορεί να νιώθεις καταβεβλημένος ή καταβεβλημένη, αλλά με πολύ προσπάθεια, μπορείς να τα καταφέρεις.
Και σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω, ότι οι συμβουλές μου δεν αντικαθιστούν σε καμία περίπτωση τις συμβουλές επαγγελματιών ψυχικής υγείας. Αν, λοιπόν, νιώθεις ότι έχεις κολλήσει ή ότι δεν μπορείς να τα καταφέρεις μόνος σου ή μόνη σου, μην ντραπείς να ζητήσεις βοήθεια.
Picture from JerzyGorecki on pixabay.com